Ikalawang Markahan

Aralin 2.1

Bansang Hapon

Ang bansang Hapon ay kilala sa kanilang pangunguna sa larangan ng teknolohiya.Ang kanilang kultura ay tinatangkilik sa buong mundo.Isa ang anime sa magpapatunay dito, ang anime ay pinapanuod sa lahat ng panig ng mundo, isinasalin sa iba't-ibang lenggwahe at kinagiiliwan ng ano mang edad.Minsan ding sinakop ng mga Hapon ang Pilipinas noong ikalawang digmaang daigdig, masalimuot ang dinanas ng ating bansa sa mga panahong iyon, ngunit sa kabila niyon mababakas pa din ang mga pamana nila sa ating kultura tulad ng pag-aalaga ng bibe.Sa araling ito ating alamin ang iba pang kultura nila na sinasalamin ng kanilang panitikan...

Tanka at Haiku

Ang tanka at haiku ay magkaibang uri ng panulaan bagamat pareho itong nagmula sa bansang Hapon, ito ay may kani-kaniyang katangian.

Ang tanka, isang uri ng tula na maaaring awitin ay may kabuuang tatlumpo't isang pantig na may limang taludtod. Nahahati ang pantig sa bawat taludtod sa 7-7-7-5-5, 5-7-7-7-5 o maaring magpalit-palit hanggat nananatili ang kabuuang bilang na tatlumpo't isa. Ang paksa nito ay pagbabago, pag-iisa at pa-ibig.

Ang haiku naman ay mas maikli kaysa sa tanka. Mayroon itong tatlong taludtod na may bilang ng pantig na 5-7-5 o maaari ding magkapalit-palit hangga't napapanatili ang kabuuang bilang ng pantig na labimpito. Karaniwang tungkol ito sa kalikasan at pag-ibig.

Mga Halimbawa :

     Tanka                                  Haiku

Katapusan ng Aking                    Tutubi

   Paglalakbay

Napakalayo pa nga                  Hila mo'y tabak

Wakas ng paglalakbay              Ang bulaklak nanginig

Sa ilalim ng puno                       Sa paglapit mo

Tag-init noon

Gulo ang isip

Hindi ko masabi                               

Hindi ko masasabi                  Ambong kaylamig

Iniisip mo                               Maging matsing ay nais

O aking kaibigan                    Ng kapang damo

Sa dating lugar

Bakas pa ang ligaya

Gramatika :

Ponemang Suprasegmental

 Ito ay makahulugang tunog. Sa paggamit ng suprasegmental, malinaw na naipahahayag ang damdamin, saloobin, at kaisipang nais ipahayag ng nagsasalita. Sa pakikipagtalastasan, matutukoy natin ang kahulugan, layunin o intensyon ng pahayag o ng nagsasalita sa pamamagitan ng diin, tono o intonasyon, at antala o hinto sa pagbibigkas at pagsasalita.

a. Diin – Ang diin, ang lakas, bigat, o bahagyang pagtaas ng tinig sa pagbigkas ng isang pantig sa salita. Ang diin ay isang ponema sapagkat sa mga salitang may iisang tunog o baybay, ang pagbabago ng diin ay nakapagpapabago ng kahulugan nito. Maaring gamitin sa pagkilala ng pantig na may diin ang malaking titik.

Mga halimbawa:

a) BU:hay = kapalaran ng tao    b)LA:mang = natatangi

   bu:HAY = humihinga pa   la:MANG = nakahihigit; nangunguna

b. Tono / Intonasyon - Ang pagtaas at pagbaba ng tinig na maaaring makapagpasigla,makapagpahayag ng iba’t ibang damdamin, makapagbigay-kahulugan, at makapagpahina ng usapan upang higit na maging mabisa ang ating pakikipag-usap sa kapwa. Nagpalilinaw ito ng mensahe o intensyong nais ipabatid sa kausap tulad ng pag-awit. Sa pagsasalita ay may mababa, katamtaman at mataas na tono. Maaaring gamitin ang bilang 1 sa mababa, bilang 2 sa katamtaman at bilang 3 sa mataas.

Mga halimbawa:

a) Kahapon = 213, pag-aalinlangan

   Kahapon = 231, pagpapatibay, pagpapahyag

b) talaga = 213, pag-aalinlangan

   talaga = 231, pagpapatibay, pagpapahayag

C.Antala/Hinto - Bahagyang pagtigil sa ating pagsasalita upang higit na maging malinaw ang mensaheng ibig ipahatid sa kausap.Maaaring gumamit ng simbolo kuwit( , ),dalawang guhit na pahilis (//) o gitling ( - )

Mga halimbawa:

a) Hindi/ ako si Joshua.

(Pagbigkas ito na ang hinto ay pagkatapos ng HINDI. Nagbibigay ito ng kahulugan na ang nagsasalita ay nagsasabing siya si Joshua na maaaring siya’y napagkamalan lamang na si Arvyl.)

b) Hindi ako, si Joshua.

(Pagbigkas ito na ang hinto ay nasa AKO. Pagpapahiwatig ito na ang kausap ay maaaring napagbintangan ng isang bagay na hindi ginawa. Kaya sinasabi niyang hindi siya ang gumawa kundi si Joshua)    

c) Hindi ako si Joshua.

(Pagbigkas ito na nasa hulihan ang hinto. Nagpapahayag ito na ang nagsasalita ay nagsasabing hindi siya si Joshua)

Repleksiyon : Masasalamin sa Haiku at Tanka ang pagiging matalino ng mga Hapon. Sa kakaunting salita ay nagagawa nilang ipahayag ang isang ideya. Sa iilang salita ay mayroon ng malalim na kahulugan.Ipinaparating ng mga Haiku at Tanka ang kanilang pananaw sa mga bagay-bagay magmula sa kalikasan o mapa-damdamin man. Kailangan ding malaman ang tamang pagbigkas sa mga tulang ito upang mas lubos na maunawaan ang mga ito kaya kailangang pag-aralan ang ponemang suprasegmental.Sa kaalaman dito ating maiintindihan hindi lamang anmga tulang ito kundi ang lahat ng panitikan na atin pang pag-aaralan. Kailangan din na mayroon kang kaalaman sa kanilang kultura upang hindi malito sa mga salitang kanilang ginagamit...

Aralin 2.2

Bansang Korea

Sa panahon ngayon, sino nga ba ang hindi nakakikilala sa bansang Korea? Kahit saan ka tumingin tiyak na may makikita kang mga bagay na impluwensiya ng bansang ito. Magmula sa musika na pinapatugtug sa mga palabas, eskwelahan o kahit saan pa man lalo na ng mga kabataan. Sa mga palabas sa telebisyon ay puros mukha din ng koreano ang ating mapapanuod. Iba't-ibang produkto din nila ang ating tinatangkilik, mapa damit, pagakain, o pampaganda man ito ay bentang benta sa atin. Hindi lamang sa atin kundi sa buong mundo. Ang bansang Korea ay talagang patuloy ang pag-unlad. Naakit ang mga tao sa kanilang makulay na kultura at magagandang pasyalan kaya naman madami ang hiniling na makapunta sa bansang ito.

Pabula

Ang pabula ay isang maikling kuwentong kathang-isip lamang. Karaniwang isinasalaysay sa mga kabataan para aliwin gayundin ang magbigay ng pangaral. Ang mga tauhan ng kuwento ay pawang mga hayop. Mga hayop na kumakatawan o sumasagisag sa mga katangian o pag-uugali ng tao. Ang ahas halimbawa ay karaniwan nang nangangahulugan ng isang taong taksil. Ang pagong, makupad. Ang kalabaw, matiyaga. Ang palaka, mayabang. Ang unggoy o matsing, isang tuso. Ang aso, matapat. Marami pang hayop ang may ibang pagpapakahulugan. Sa mga bagay naman, ang rosas ay kumakatawan sa babae at sa pag-ibig. Ang bubuyog sa isang mapaglarong manliligaw.

Itinuturo ng pabula ang tama, patas, makatarungan at makataong ugali at pakikitungo sa ating kapwa. Ang mga pabula ay lumaganap dahil sa magagandang aral sa buhay na ibinibigay nito.

Kaligirang Pangkasaysayan ng Pabula sa Korea

Ang mga hayop ay hindi lamang mga nilikhang gumagala sa kapatagan at kabundukan. Ang mga ito ay may simbolong ugnayan sa bansa at sa mga mamamayan nito. Sa Korea, mahalaga ang ginampanan ng mga hayop sa kanilang mitolohiya at kuwentong bayan . Ayon sa kanilang paniniwala, noong unang panahon daw ay may isang tigre at oso na nagnais maging tao. Nang bumaba sa lupa ang kanilang diyos na si Hwanin ( diyos ng kalangitan) ay humiling ang isang tigre at isang oso na maging tao. Ang sabi ni Hwanin ay magkulong sa kuweba ang dalawa sa loob ng 100 araw. Dahil sa marubdob na pagnanasang maging tao ay sumunod sa ipinag-uutos ang dalawa. Pagkalipas lamang ng ilang araw ay agad ding lumabas ang tigre subalit nanatili sa loob ng kuweba ang oso. Pagkalipas ng 100 araw ay may isang napakagandang babae ang lumabas ng kuweba. Ang babae ay natuwa sa kaniyang itsura at kinausap muli si Hwanin . Nagpasalamat siya sa diyos at muling humiling na sana ay magkaroon siya ng anak. Pinababa sa lupa ng diyos ang kaniyang anak na si Hwanung ( anak ng diyos ng kalangitan) at ipinakasal sa babae. Sila’y nagkaanak at pinangalanang Dangun. Si Dangun ay naging hari. Pinaniniwalaang dito nagsimula ang pagkakaroon ng simbolong hayop ang iba’t ibang dynasty sa Korea.

Gramatika :

MODAL

Ang modal ay tinatawag na malapandiwa? Ginagamit ang mga ito na pantulong sa pandiwang na nasa panaganong pawatas. Ang mga ito ay ginagamit bilang panuring na may kahulugang tulad ng pandiwa. Ang mga modal ay mga pandiwang hindi nagbabago, limitado kapag binanghay o walang aspekto.

Mga Halimbawa: ibig, nais, gusto, kailangan

Gamit ng modal:

1. Bilang malapandiwa

Gusto niyang makaahon sa hukay.

Ibig ng puno at ng baka na kainin ng tigre ang tao.

(Ang gusto at ibig ay ginamit bilang malapandiwa subalit di tulad ng ganap na pandiwa wala itong aspekto.)

2.Bilang panuring na may kahulugang tulad ng pandiwa

Gusto niyang maglakbay muli.

(Ang salitang gusto ay nagbibigay turing sa salitang maglakbay na isang pandiwang nasa anyong pawatas. )

Ibig ng kuneho na makita ang hukay kung saan nahulog ang tigre.

(Ang salitang ibig ay modal na nagbibigay turing sa salitang makita na isang pawatas.)

Narito ang mga uri:

1. Nagsasaad ng pagnanasa, paghahangad at pagkagusto

Mga Halimbawa:

Gusto kong mamitas ng bayabas.

Ibig kong matupad mo ang iyong pangarap sa buhay.

2. Sapilitang pagpapatupad

Halimbawa: Dapat sundin ang sampung utos ng Panginoon.

3. Hinihinging mangyari

Halimbawa:

Kailangan mong magpursigi sa iyong pag-aaral.

4. Nagsasaad ng posibilidad

Halimbawa:

Maaari ka bang makausap mamaya?

Puwede kang umasenso sa buhay.

Repleksiyon : Sa panitikan na ating napag-aralan aking natutunan ang ilang kultura ng bansang Korea. Malaki ang pagpapahalaga ng mga Koreano sa mga hayop dahil sa kanilang paniniwala na ang kanilang ninuno ay hayop na naging tao. Sa kadahilanang ito ang mga hayop sa pabula ng Korea ay sumasalamin at umaaktong ayon sa kaugalian ng tao. Dahil ang mga pabula ay may layuning magturo o mag-iwan ng aral ginagamitan ito ng mga modal.Kung matututunan ang twastong paggamit ng modal mas maipapahayag ang aral na nais iparating ng isang pabula.

Aralin 2.3

Bansang Taiwan

Ang bansang Taiwan ay kilala din sa teknolohiya. Minsan ding silang nakilala dahil sa teleseryeng "Meteor Garden" na sinubaybayan nating mga Pilipino

Sanaysay

Ang sanaysay ay isang matalinong pagkukuro ng sumulat tungkol sa isang paksa? Ito ay isang genre o sangay ng panitikan na nasusulat sa anyong tuluyan na maaaring tumalakay sa anumang isyu sa kapaligiran maging tao, hayop, pook, pangyayari, bagay, at guniguni.

Ayon kay Alejandro Abadilla, ang sanaysay ay pagsasalaysay ng isang sanay. Kaya’t ang sinumang susulat nito ay nangangailangan na may malawak na karanasan, mapagmasid sa kapaligiran, palabasa, o nagsasagawa ng pananaliksik tungkol sa paksang napiling isulat. Nararapat na magpokus sa isang paksa lamang at maghanda ng balangkas upang magkaroon ng kaisahan ang daloy ng mga ideya.

Tinatawag na mananaysay ang manunulat ng sanaysay. Kinakailangan ng masining na pag-aaral at kasanayan ng sinumang susulat nito. Katunayan, kabilang sa matatawag na sanaysay ang mga akdang pandalub-aral gaya ng tesis, disertasyon, pamanahong papel at panunuri, at ang mga sulating pampamahayagan gaya ng tanging lathalain.

 - mula sa Panitikang Filipino:                       Antolohiya ni Jose B. Arrogante et. al, 2003

Ang Kababaihan ng Taiwan, Ngayon at Noong Nakaraang 50 Taon

isinalin sa Filipino ni Sheila C. Molina

Ang bilang ng populasyon ng kababaihan sa mundo ay 51% o 2% na mataas kaysa kalalakihan. Maaaring isipin ng ilan na ang kababaihan ay nakakukuha ng parehong pagkakataon at karapatan gaya ng kalalakihan. Ilang kababaihan lamang sa buong mundo ang nakakakuha ng pantay na karapatan at paggalang tulad sa kalalakihan. Ang tungkulin at kalagayan ng kababaihan ay unti-unting nagbabago sa nakalipas na 50 taon. Ito ay makikita sa dalawang kalagayan : una ang pagpapalit ng gampanin ng kababaihan at ang ikalawa ay ang pag-unlad ng kanilang karapatan at kalagayan. Nakikita ito sa Taiwan.

Ang unang kalagayan noong nakalipas na 50 taon, ang babae sa Taiwan ay katulad sa kasambahay o housekeeper. Ang tanging tungkulin nila ay tapusin ang hindi mahahalagang gawaing-bahay na hindi natapos ng kanilang asawa. Ang mga babae ay walang karapatang magdesisyon dahil sa kanilang mababang kalagayan sa tahanan.

Ngayon, nabago na ang tungkulin ng mga babae at ito ay lalong naging komplikado. Sa bahay ng mga Taiwanese, sila pa rin ang may pananagutan sa mga gawaing-bahay. Ngunit sa larangan ng trabaho, inaasahang magagawa nila kung ano ang nagagawa ng kalalakihan. Sa madaling salita, dalawang mabibigat na tungkulin ang nakaatang sa kanilang balikat.

Ang ikalawang kalagayan ay pinatutunayan ng pagtaas ng kanilang sahod, pagkakataong makapag-aral, at mga batas na nangangalaga sa kanila. Karamihan sa mga kompanya ay nagbibigay ng halaga sa kakayahan ng babae at ang mga kinauukulan ay handang kumuha ng mga babaeng may kakayahan at masuwelduhan ng mataas. Tumataas ang pagkakataon na umangat ang babae sa isang kumpanya at nakikita na ring may mga babaing namamahala. Isa pa, tumaas ang pagkakataon para sa mga babae pagdating sa edukasyon. Ayon sa isang estadistika mula sa gobyerno, higit na mataas ang bilang ng mga babaing nag-aaral sa kolehiyo kung ihahambing sa kalalakihan makalipas ang 50 taon.

At ang huling kalagayan ay ang pagbabago ng mga batas para sa pangangalaga sa kababaihan ay nakikita na rin. Halimbawa, sa Accton Inc., isa sa nangungunang networking hardware manufacturer sa Taiwan, ginawa nang isang taon ang maternity leave sa halip na 3 buwan lamang. Ang gobyerno ng Taiwan ay gumagawa na ng batas sa pagkakaroon ng pantay na karapatan upang higit nilang mapangalagaan ang kababaihan.

Bilang pagwawakas, naiiba na ang gampanin ng mga babae at higit itong mapanghamon kung ihahambing noon. Ang kanilang karapatan at kahalagahan ay binibigyan na ng pansin. Ngunit hindi ito nangangahulugan na ang mga babae ay tumatanggap na ng pantay na posisyon at pangangalaga sa lipunan. Mayroon pa ring mga kompanya na hindi makatarungan ang pagtrato sa mga babaing lider nito. Marami pa ring kalalakihan ang nagbibigay ng mabigat na tungkulin sa kanilang asawa sa tahanan. Ito ay matuwid pa rin sa kanila. Marami pa ring dapat magbago sa kalagayan ng kababaihan sa Taiwan at malaki ang aking pag-asa na makita ang ganap at pantay na karapatan nila sa lipunan.

(posted by admin sa Free Papers: Free Essay on Women in Taiwan: Now & Fifty Years Ago) http://women-in-taiwan-essay-htm/oct.1,2013

Pagbibigay Kapangyarihan sa Kababaihang Pilipino

sa Pamamagitan ng Estadistikang Kasarian

“Babae, pasakop kayo sa inyong asawa,” isang pahayag na

hinango sa Banal na Aklat at naging panuntunan ng balana rito sa daigdig sa lahat ng panahon.Lahat ng bagay ay nagbabago kaya nga walang permanente sa mundo. Ang dating kiming tagasunod lamang ay natutong tumutol laban sa karahasan sapagkat hindi na matanggap ang dinaranas na kaapihan.

Kaniyang ipinaglaban ang sariling karapatan upang makapagpasiya sa sarili. Lakas-loob din niyang hiningi ang karapatang maisatinig ang matagal nang nahimbing na pagnanasang maging katuwang hindi lamang sa tahanan kundi maging sa paghubog ng lipunan para sa isang maunlad, matahimik at kaaya-ayang kinabukasan.

Sa ngayon, ang kababaihan ay unti-unting na ring napahalagahan. Hindi man ito maituturing na ganap dahil sa patuloy na mga karahasang pantahanan na pawang mga kababaihan ang nagiging biktima. Ang sexual harassment na madalas ay daing ng mga kababaihan ay nagdaragdag sa mga suliraning pambansa. Ang babae ay katuwang sa pamumuhay. Hindi sila katulong na tagasunod sa lahat ng mga ipinag-uutos ng ilang nag-aastang “Panginoon”. Sila’y karamay sa suliranin at kaagapay sa mga pangyayaring nagdudulot ng pait sa bawat miyembro ng pamilya. Tunay na ang mga kababaihan ay hindi lamang kasama kundi kabahagi sa pagpapaunlad ng bayan sa lahat ng panahon.

Marami na ring samahan ang itinatag upang mangalaga atmagbigay-proteksiyon sa mga kababaihan. Ilan sa mga ito ay Gabriela, Tigil-Bugbog Hotline at marami pang iba. Patuloy ang mga samahang ito sa pakikibaka upang sugpuin ang patuloy na diskriminasyon sa pagitan ng kalalakihan at kababaihan. Layunin nilang mabigyan ng edukasyon at kamulatan sa mga karapatang dapat ipakipaglaban ng mga kababaihan.

- halaw sa Sandigan I(Kalipunan ng mga Banghay-Aralin sa Pagtuturo ng Filipino ) ni Lolita M. Andrada

Gramatika :

Pangatnig

Pangatnig ang tawag sa mga kataga o salitang nag-uugnay ng dalawang salita, parirala, o sugnay na pinagsusunod-sunod sa pangungusap. Halimbawa: Layunin nilang mabigyan ng edukasyon at kamulatan sa mga karapatang dapat ipakipaglaban ng mga kababaihan.

Ang pangatnig na at ay nag-uugnay ng mga salitang edukasyon at kamulatan.

Sila’y karamay sa suliranin at kaagapay sa mga pangyayaring nagdudulot ng pait sa bawat miyembro ng pamilya. Ang pangatnig na at ay nag-uugnay ng dalawang sugnay. Ang unang sugnay ay sila’y karamay sa suliranin. Ang ikalawang sugnay ay kaagapay sa mga pangyayaring nagdudulot ng pait sa bawat miyembro ng pamilya.

May dalawang panlahat na pangkat ng mga pangatnig : (1)yaong nag-uugnay ng magkatimbang na yunit (2) yaong nag-uugnay ng di- magkatimbang na yunit.

Sa unang pangkat, kabilang ang mga pangatnig na at, pati,saka, o, ni, maging, ngunit, subalit atbp. Ang mga pangatnig na ito ay nag-uugnay ng mga salita, parirala at sugnay na magkatimbang o mga sugnay na kapwa makapag-iisa.

Sa ikalawang pangkat naman ay kabilang ang mga pangatnig na kung, nang, bago, upang, kapag o pag, dahil sa, sapagkat, palibhasa, kaya, kung gayon, sana, atbp. Ang mga pangatnig na ito ay naguugnay ng dalawang sugnay na hindi timbang, na ang ibig sabihin ay pantulong lamang ng isang sugnay.

- mula sa Makabagong Balarilang Filipino

ni Alfonso O. Santiago at Norma G. Tiangco, 2003

Repleksiyon : Ang sanaysay ay nagagamit sa pagpapakita ng sitwasyon sa lipunan tulad ng ginawa sa sitwasyon ng mga kababaihan sa Taiwan. Sa pamamagitan ng sanaysay naisasalaysay ng isang tao ayon sa kaniyang sariling isip. Sa pagsulat nito gumagamit tayo ng mga pangatnig upang mas lalo pang mapalinaw ang nais nating iparating.Sa paggamit ng mga pangatnig naipagkokonekta natin ang mga salita upang bigyan ng mas malalim na kahulugan. Kaya naman sa pag-alam sa wastong gamit nito mas makapagsusulat tayo ng epektibong sanaysay.

Aralin 2.4

Bansang China

Ang bansang China ay hindi na bago sa atin. Magmula noong unang panahon malalim na ang naging ugnayan nito sa ating bansa. Mababakas ito sa mga impluwensiya nila sa atin na hanggang ngayon ay atin pa ring isinasabuhay. Rulad ng pagkain ng siomai, siopao, pansit at iba pa. Maging sa mga pamahiin ay marami ang naging ambag nila sa atin.  Ang mga Tsino ay kilalang mga magagaling na negosyante, sila ay masipag at matiyaga kaya naman kahit saan ka tumingin sa iyong paligid mayroong negosyanteng Tsino.

Paglalarawan :

Sa kuwentong makabanghay, ang binibigyang-diin ng sumulat ay ang pagkakasunod-sunod ng mga pangyayari o ang madulang pangyayari? Sa kuwento naman ng tauhan, nakapokus ang mga pangyayari sa tauhan upang mabigyan ng kabuuang pag-unawa ang mga mambabasa tungkol sa kanila. Pinapahalagahan naman sa kwento ng katutubong-kulay ang tagpuan - ang pook/lugar na pinangyarihan ng kwento. Karaniwan ay maraming paglalarawan tungkol sa pook - hindi lamang pisikal kundi pati na rin ang mga pangkalahatang pag-uugali ng mga tao roon, ang kanilang mga kilos/gawi, mga paniniwala, pamahiin, at pananaw sa buhay.

                              -mula sa Sambotani III

                              ni Bernie C. Santos, 2007

Niyebeng-itim

ni Liu Heng

Isinalin sa Filipino ni Galileo S. Zafra

Paparating na ang bisperas ng Bagong Taon. Nagpakuha ng litrato si Li Huiquan sa Red Palace Photo Studio, isang bagay na ayaw na ayaw niyang gawin, dahil pakiramdam niya, lalo pa siyang pinapapangit ng kamera. Sinabihan na siya ni Tiya Luo na sapat na ang apat na piraso, ngunit nag-order siya ng labinlima. Nagulat ang klerk.

“Kinse?”

“Kinse nga.”

“Hindi kami siguradong maganda pa rin ang litrato kapag ganoon karami.”

“Gusto ko sabi ng kinse!”

May pagkainis na sa kanyang boses at iyon lamang ang magagawa niya para mapigilan ang sarili na suntukin ang pangang iyon. Nag-order siya ng kinse para hindi na siya bumalik pa sa susunod at ikinabuwisit niya ang ituring na kahangalan ang ganito.

Nang bumalik siya para kunin ang litrato, mas kabado siya kaysa nang kunin niya ang mga abo ng kanyang ina sa crematorium. Tumalikod siya at lumakad papalayo dala ang balutang papel nang hindi pa muna sinusuri ang litrato, at nang nag-iisa na lamang, dinukot niya ang laman . Labinlimang magkakatulad na litrato ang hawak niya, bawat isa ay nakatitig sa kanya nang may pare-parehong hitsura. Sa kabuuan, mas maayos ang kinalabasan kaysa kanyang inaasahan. Parang mas manipis ang kaniyang labi dahil nakatikom, nakatitig ang mga mata niya. Hindi mo masasabing pangit. Sa katunayan, mas guwapo siya kaysa sa maraming tao. Wala siyang reklamo.

Dinala siya ni Tiya Luo sa komite sa kalye kung saan pinagpasa-pasahan sila. Nakipag-usap sila sa iba’t ibang tao hanggang sa isang may katandaang opisyal ang nagbigay rin sa kanya ng lisensya para sa kariton. Hindi naaprobahan ang kanyang aplikasyon para sa lisensya sa pagtitinda ng prutas dahil puno na ang kota. Ang mga kontak ni Tiya Luo ay hindi makatulong o ayaw nang tumulong. Mayroon na lamang lisensya para sa tindahan ng damit, sombrero at sapatos. Wala nang pakialam si Huiquan kung anuman ang maaaring itinda. Ang mahalaga, mayroon siyang magawa. Nabalitaan niyang mas madali ang pagtitinda ng prutas, mas mabilis ang kita; mas mabagal naman sa damit, at mas mababa pa ang tubo. Nabalitaan din niyang kailangan niya ng maayos na tindahan o koneksiyong black-market para talaga mapatakbo ito. Ngunit handa siyang sumubok. Kailangang palakasin niya ang kanyang utak, at di matatakot magtrabaho, maaayos ang lahat. Kahit maliit ang kikitain niya, hindi naman liliit pa iyon sa natatanggap niya bilang ulila, hindi ba? Bahala na.

Paglabas nila mula sa compound ng gobyerno, nakabangga nila ang isang matabang mama na tinawag ni Tiya Luo na Hepeng Li. Sabi ni Tiya Luo kay Huiquan na tawagin itong Tiyo Li. Walang ideya si Huiquan kung hepe ito ng ano at kaninong tiyo ito, ngunit naaalala niya rito ang matatabang sumo wrestler ng Hapon.

“Hindi ka ba magpapasalamat kay Tiyo Li sa lahat ng tulong niya?” Magalang na yumuko si Huiquan, isang ugaling natutunan niya sa kampo.Kailangang yumuko ang mga bilanggo sa lahat ng guwardya, inspektor, at tagamasid na nakikipag-usap sa kanila o nakatingin man lang sa kanila- iyon ang pagsasanay. Ginagawa na niya iyon dahil nakasanayan na. Ngunit halos di siya napansin ng mama -- tila ito isang lalaking tumitingin ng kung anong paninda. Pakiramdam ni Huiquan ay isa siyang basurahan o isang pirasong basahan na nais magtago sa isang butas.

“Ito ba siya?” tanong ng matabang mama kay Tiya Luo.

“Mabait siyang bata, tulad ng sabi ko. Tingnan mo’t namumula na siya.” Napatawa ang mama habang itinuon ang tingin kay Huiquan.

“Alam mo ba kung paano ka nakakuha ng lisensya gayong maraming retirado at walang trabaho ang di-makakuha?”

“Dahil … dahil kailangan ko ng trabaho?”

“Iyon lang ba?” mapanlibak ang ngisi ng mataba.

“Dahil isa akong ulila?”

“Kinakalinga ka ng pamahalaan; tiyak kong alam mo iyan. Huwag kang manggugulo at huwag kang sakim… nagkamali ka na. Kalimutan mo na iyon, dahil kapag umulit ka, wala nang tutulong sa iyo.”

“Gagawin ko anuman ang ipag-utos ng pamahalaan.”

Isa na naman sa maraming islogan sa kampo. Nakabilanggo pa rin ang kaniyang isip at damdamin kahit pinalaya na siya sa kampo. Kahit si Tiya Luo ay tumangu-tango. Saanman siya magpunta, laging may nagsasabi sa kaniya kung ano ang dapat at di-dapat gawin; sa pagtingin sa kanya nang mababa, umaangat ang kanilang sarili. Namalagi siya sa bilangguan. Sila ay hindi at nararamdaman niya na ang mga babala, panlalait, at paalala ay para lang sa kaniya; gamitin ang ihian, walang dudura, bawal pumasok, limang yuan na multa - lahat ay patungkol sa kaniya at tanging sa kanya lamang. Habampanahon na may magpapahirap sa kaniyang buhay, magtuturo sa kaibahan niya at ng ibang tao, hihila sa kanya paibaba. Gusto niyang lumaban, pero wala siyang lakas. Kaya magpapanggap siyang tanga, umiiwas sa mga nagmamasid at nagmamatyag, Maraming taon na naman niyang ginagawa ito.

Masayang naglakad si Tiya Luo, di-pansin ang tamlay sa mukha ni Huiquan habang nakasunod ito na parang bilanggo.

“Halos Bagong Taon na. Pwede kang manatili ngayong bagong taon sa amin.”

“Salamat, pero maayos na po ako…”

“Sa palagay ko’y matutuwa na ang ina mo. Kung buhay siya, ipapangalandakan niya -- negosyante na ang anak ko; maganda ang kinabukasan niya; hindi na siya katulad nang dati. Gusto kong pasalamatan mo ang nanay mo.”

“Sige po.”

“Bahala ka kung gusto mong mag-isa ngayong Bagong Taon pero hindi ibig sabihin na pwede kang uminom.”

“Huwag kayong mag-alala.”

“Hindi na maaga para mamili para sa Bagong Taon. Isda, manok – kung ano-ano pa. Kung hindi ka marunong magluto, pumunta ka rito at tuturuan kita. Dapat lang na maayos ang Bagong Taon mo. Pagkatapos, dapat magtrabaho na. Ayusin mo at hahanapan kita ng nobya. Ano sa palagay mo, bata?”

“Kayo ang masusunod.” Ngumiti siya ngunit matamlay. Ang isang yari sa kahoy at canvass na ambi ay aabot ng sandaan o mahigit pa; kung may tatlong gulong, dagdag na tatlong daan pa mahigit. Wala nang matitira para sa paninda. Hindi pa nga nagsisimula’y kailangan na niyang humugot sa naipon ng kaniyang ina. Kinabahan siya dahil wala na itong atrasan.

Isa o dalawang araw bago ang Bagong Taon, nakakita siya ng kakarag-karag at lumang tatluhang gulong na sasaksyan sa East Tsina Gate Consignment Store na 230 yuan ang halaga. Ayos ang presyo pero napakasama ng kondisyon at di-masasakyan. Mukhang maayos ang balangkas- kahit paano’y napanatili ang hugis; walang gulong, pero mapakikinabangan pa rin ang gilid at rayos ng gulong; walang kuliling , walang kadena, at walang tapakan, ngunit may preno at pedal. Hindi siya makapagpasya at pinag-isipan niya sa lahat ng anggulo. Nalibot na niya ang buong bayan. Ang mga bagong sasakyan ay nagsisimula sa apat na raan, wala namang ipinagbibiling umaandar pang segunda mano. Sa isang groseri, nakakita siya ng isang sasakyang yari sa kawayan na mukha namang matibay, ngunit parang may mali rito. Kung magtitinda siya ng damit, kakailanganin niya ang tatluhang gulong – para naman presentable.

“Gusto mo nito? Para saan?”

Lumapit ang klerk sa kaniya.

“Tamang-tama. Hindi ka magsisisi. Kung poste ng telepono, o kongkreto. O iba pang katulad, hindi ko ‘to irerekomenda. Pero para lamang pala sa ilang tumpok ng damit. Di ka gagastos ng higit sa sandaan sa pag-aayos nito, at pwedeng tumagal pa ng lima, anim na taon.”

“Bakit di-gumagalaw?”

“Matigas ang preno. Aayusin ko.”

Ibinigay ni Huiquan ang pera, at kinaladkad ang walang gulong na sasakyan mula East Tsina Gate patungong Dongsi, at mula roon, papuntang Chaoyong Gate. Dahil sa kanyang natatanging sasakyan, naging sentro siya ng atensyon, bagaman hindi naman nakapipinsala ang mga tingin sa kanya. Matapos bumili ng ilang parte sa pagawaan ng bisikleta sa labasan ng Chaoyong Gate Boulevard, tinulak niya ang kanyang sasakyan patungong East Lane ng Kalyeng Spirit Run papasok sa gate ng bilang 18. Ang berdeng bayong na nakasabit sa kalawanging hawakan ng sasakyan ay napuno ng tinimplang baka, dalawang pinakuluang manok, may yelong isda, apat na paa ng manok at isang bote ng alak – hapunan para sa Bagong Taon. Binili niya at madaling nakuha dahil ayaw na ayaw niyang nakapila at wala naman siya talagang hinahanap para sa kanyang hapunan. Mas iniintindi niya ang kaniyang sasakyan, ang kanyang bagong kaibigan, ang kaniyang tahimik na kasama.

Inimbitahan siya ni Tiya Luo para maghapunan, bisperas ng Bagong Taon. Dumaan ito habang naglalagare siya ng kahoy, nakalambitin sa kaniyang bibig ang isang pirasong manok. Tumanggi na muna siya. May naamoy ang Tiya at inangat nito ang takip ng palayok. Pinalalambot ang paa ng manok sa kumukulong sabaw. Walang makikitang berde – hindi balanseng pagkain. Sira na ang manggas ng kaniyang panlamig; puno ng kusot ang kaniyang sapatos at laylayan ng pantalon; marumi at mahaba ang kaniyang buhok. Naawa si Tiya Luo sa kaniya, ngunit tumanggi pa rin si Huiquan. Ginagamit pa rin niya ang kahoy na iniwan ni Hobo, desididong gumawa ng magandang patungan para sa kaniyang sasakyan.

Bumalik si Tiya Luo para imbitahan siyang manood ng TV - nakatatawang palabas at iba pang kawili-wiling programa. Hindi dapat palampasin. Ngunit umiling siya, hindi man lang tuminag sa kaniyang paglalagare.

“Marami pa po akong gagawin.”

“Hindi makapaghihintay kahit pagkatapos ng Bagong Taon.”

“Mas gugustuhin kong patapusin ninyo ako...”

“Marami namang panahon. Huwag mong tapusin agad lahat. Di ka dapat magpagod, Bagong Taon pa naman.”

Sa umpisa, panaka-naka ang mga paputok, ngunit dumalas ang ingay at pagsapit ng hatinggabi, akala mo’y sasabog na ang mundo. Ibinaba ni Huiquan ang lagare at nagsalin ng alak. Matagal na pinalambutan ang paa ng manok kaya halos matanggal na sa buto ang mga laman nito. Tama naman ang pagkaluto, medyo matabang, marahil, kaya nilagyan niya ng kaunting toyo ang plato at isinawsaw niya ang laman dito, at kumain at uminom siya hanggang sa mamanhid ang kanyang panlasa. Maaaninag sa kaniyang bintana sa kaniyang likod ang pula at berdeng ilaw paminsan-minsan. Karangyaan kahit saan ka lumingon, mula sa mga taong kuntento sa kanilang buhay. Ano ang balak ng milyong taong ito ? Ano ang ipinagsasaya nila?

Siguradong hindi siya kabilang sa kanila. Kung buhay si Ina, panahon iyon ng pagbabalot ng dumpling, iyong maliliit na pagkaing pumuputok sa bibig na parang kendi. Gustung-gusto niya iyon. Sa unang Bagong Taon niya sa kampo, pitumpu’t anim ang nakain niya sa isang upuan, hanggang sa mabusog siya nang sobra’t hindi na siya halos makaupo, at ginugol niya ang buong hapon sa paglalakad sa laruan. Gayunman, kahit ang alaalang ito ay hindi nakapagpasaya sa kaniya. Malagkit ang mga kamay niya dahil sa pinalambutang paa ng manok at sapin ng malagkit na baboy, at nahihilo na siya dahil sa alak.

Lumabas siya at tumayo sandali sa bakuran. Walang lamig, walang hangin. Makulay ang langit; maraming paputok sa lahat ng dako. Ang bakuran, na may mahigit sa pito o walong talampakan ang luwang, ay tulad ng balon sa ilalim ng kumikinang na bughaw na langit. Isang stereo ang bumubuga ng awit, iyong tunog na di-maintindihan. Naiisip niyang mataba at pangit ang mang-aawit. Nakapanood na siya ng ganito sa TV – magagandang boses at ngiti ngunit pangit ang hitsura nila. Kumikisay sila sa iskrin, ang mga kilos ay nagpapatingkad lamang sa kanilang kapangitan at ang mga awit nila ay ginagawang mga sigaw at halinghing. Magagandang babae lamang dapat ang ipinakikita sa TV, subalit maaaring nagkukulang na ng suplay. Bagaman lumalayo na si Huiquan sa mga babae, sumasagi pa rin sa isip niya ang imahen ng magagandang dalaga. Wala sa mga ito ang kilala niya dahil labo-labo na ang mga ito sa kanyang utak – malalabong imahen na ang intensyon ay malinaw at tiyak. May mga panahon, natatanging panahon, kung kailan pinapangarap niyang mapasasayaw niya sa kaniyang isip ang mga imahen. Ngunit sa totoong mundo man o sa mundo ng ilusyon ay hindi

niya mapasunod ang mga ito. Walang magawa, napilitan siyang tanggapin ang kaniyang kahinaan.

Ang isip ni Huiquan ay nabaling sa malalaswang dingding -- dingding ng banyo na ang mga sugat ay hindi mabura, ginulping dingding na halos iguho ng malalaswang pag-atake. Kakaiba, malaswang isip at dumi ay kakatuwang napapagsama nang maayos doon, pinupuwersa siyang harapin ang maruming katawan na pinipilit niyang itago. Mag-isa sa bisperas ng Bagong Taon, idinagdag niya ang sarili niyang mga pantasya sa mga naroon sa maruruming dingding. Hindi pala ang mga babae kundi marahil sa sarili pala niya siya naririmarim.

Sa sarili niyang paraan, inalagaan niya ang kaniyang sarili. Magulo, siyempre pa, ngunit gusto niya ang gayon, lihim, ligtas, at di-komplikado. Mas maraming mapagtataguan sa kampo kaysa kaya nilang bilangin – taniman, maisan, daluyan ng irigasyon, di pa nabubungkal na bukid – na ang tanging nagmamasid sa kaniya ay ang langit sa itaas at ang lupa sa ibaba. Nang naroon na siya, wala na siyang pagtingin kay Xiaofen, kaya wala nang direksyon ang kaniyang pagkahumaling. Bahala na. Alam niyang pinaglalaruan siya ng mga demonyo at wala siyang lakas para labanan ito.

Pagod na siya. Paubos na ang mga pagputok. Ang madalang nang pagputok ay nagpatingkad sa kalaliman ng gabi. Puno na ang mg tao ng kasiyahan, pagkain, at laro, at oras ba para matulog ang lungsod, bago magbukang-liwayway. Wala siyang kasama, at pakiramdam niya’y nawawala siya. Labas sa kaniyang mga pantasya, wala siyang makitang babae na karapat-dapat sa kaniyang pagmamahal.

Si Luo Xiaofen, wala na sa kanyang isip, ay hinding-hindi ang babaeng iyon. Hindi pa niya nakikita ito simula nang lumabas siya. Nagbabakasyon ito sa Harbin kasama ng kaniyang nobyo, isang assistant sa kolehiyong normal, at isang gradwadong mag-aaral sa matematika si Luo – isang tambalang itinadhana ng langit. Ibinalita ni Tiya Luo, masaya at nagmamalaki, na magpapakasal na ang dalawa sa Mayo. Si Luo Xiaofen – kababata ni Hiuquan, sabay silang nag-elementarya hanggang gitnang paaralan, ngunit ngayon, wala na siyang pagkakatulad. Nasa Harbin si Luo, samantalang siya, nasa kalyeng Spirit Run, sa isang madilim na sulok, gumagawa ng hamak na bagay. Ngunit ito ang tadhana. Hinahamak siyang lagi ng tadhana.

Sa unang araw ng bagong taon, pinagkaabalahan niya ang kaniyang sasakyan, sa ikalawang araw, inilabas iyon para paandarin. Tuwang-tuwang siya sa mga sisidlang ginawa niya. Nagbisekleta siya para tingnan ang mga pakyawan, para pag-aralan ang mga lokasyon nito. Sa ikalima pa ang

takdang pagbubukas ng mga ito, tila pinagkaisahan siya. Walang magagawa hanggang sa araw na ito.

Matapos sumulat sa Instruktor Politikal Xue at ipadala ang liham, dumaan si Huiquan sa isang tindahan ng libro at bumili ng mga kopya ng “Mga Multo sa Isang Lumang Sementeryo at Mga Babaeng Ahas”. Pagbalik sa bahay, humilata siya’t nagbasa habang kinaing-isa-isa ang saging. Nitong mga nagdaang araw, nakaubos siya ng isang piling hanggang sa naging madulas ang kanyang bituka at napapapunta sa inodoro buong araw. Maayos naman ang mga libro; hindi lang siya makaalala ng istorya. Kaya’t binabasa niyang muli, at parang bago at kawili-wili pa rin sa ikalawang pagbasa. Matapos niyang basahing muli ang mga libro, itinabi niya ito at ang mga pader ay tila blangko at maputla. Saging pa. Itinuturing na niyang mga gago ang mga awtor. Nakababato. Gayon pa rin bukas, at may pakialam ba siya ? Ano ang pagkakaiba ng malaki at maliit na daga ? Parehong pangit; parehong patagu-tago.

Ibinigay kay Huiquan ang pwesto sa may daanan sa timog ng Silangang tulay. Dito ang mga numero ay nakapinta nang puti sa mga ladrilyo na nasa isang mahabang hanay ng tigdadalawang kwadrado-yardang pwesto; ang iba ay okupado, ang iba ay hindi. Matapos niyang ayusin ang kaniyang tindahan, tinakpan niya iyon ng ambi at inayos ang kaniyang sasakyan para magsilbing harap ng tindahan. Sa bandang kaliwa niya ay ang daanang silangan-kanluran, sa bandang kanan, ang katapat nitong hilaga-timog. Nasa tapat mismo ng paradahan para sa Eastbridge Department Store. Nasa gilid siya ng alimpuyo ng mga tao, parang di humihinto.

Wala isa man lang na tumingin sa kaniyang paninda. Pagod pa sa nagdaang okasyon, ang mga dumaraan ay palaiwas o bugnutin. Ang kaniyang designasyong ay Timog 025. Hindi magandang puwesto. Siya ang ika-25 tindero ng damit sa isang mahabang yardang lugar. Ang mga tindahan ng pagkain ay nasa hilagang bahagi ng kalye, na may di kulang sa anim na nagtitinda ng inihaw na kamote at ilan pang matatandang naglalako ng malamig na dalandan at halos bulok nang saging.

Napuno ng kulay berde sa kaniyang tindahan – isang bunton ng walong kulay-olibang kasuotang pang-army. Isinampay niya ang ilan, inilatag ang iba, at isinuot ang isa. Niloko siya ng matandang lalaki sa pakyawan. Hindi maitinda ang mga kasuotan, panlamig na angora, at sapatos na gawa sa canvass. Ang naitinda lamang niya nang araw na iyon ay mga angora, madaling naubos ang dalawampung piraso. Mangyari pa, iyon ang pain para sa iba pang paninda. Ang pakyawan ay tres-diyes. Ibinenta niya ang una ng apat na yuan at ang huli, sais-beinte. Walang kinailangang magturo sa  kaniya. Natuto siya nang iabot sa kaniya ng unang kostumer ang pera ; huwag kang matataranta sa pera at kalimutan mo na ang pagiging magalang. Sumigla siya, sa kung anumang dahilan; kumislap ang mata niya, at napanatag siya. Sa wakas, isang bagay itong may kontrol siya.

Gusto sana niyang magtago ng isang gora para sa sarili. Para itong Ku Klux Klan na talukbong – mga mata lamang ang makikita – at iyon ang kailangan ng nagtitinda. Pakiramdam ni Huiquan ay makapangyarihan siya, tulad ng misteryosong matanda na naglalako ng minatamisan na nakatayo sa harap ng Eastbridge Department Store, sa dinaraanan mismo ng hangin, ilang oras na walang imik, walang kibot. May mga kostumer siya – hindi marami, kaunti – ngunit hindi na matagalan ni Huiquan na panoorin siya, alam niyang maaari siyang sigawan nito kapag nagpatuloy pa siya.

“Sapatos na tatak-Perfection mula sa Shenzhen free economic zone. Sapatos, tatak-Perfection, gawa sa Shenzen…”

Nagulat ang mga naglalakad sa sigaw niyang ito. Narinig na niya ang ganitong pagtawag sa Gate ng Silangang Tsina at sa Bukanang Gate, ngunit hindi niya alam kung kaya niya ang ganito. Mahirap, sa isip niya; hindi niya kaya. Ngayon, alam na niyang mali siya sa pagtantya sa sarili.

“Mga blusang Batwing! Halikayo rito ! Tingnan ninyo !”

Sa pagkakataong ito, napakasama ng tunog, ngunit tila walang nagulat. Ilan pang segundo, nasanay na ang mga mamimili sa kaniyang kakaibang sigaw. Maipagkakamaling galing sa aso o sa kotse, at hindi pa rin papansinin ng mga namimili.

“Mga blusang Batwing! Seksi, seksi, seksi, mga babae!”

Kung makasisigaw lang talaga siya ng kung anong malaswa para mapansin. Buong araw, binantayan niya ang kaniyang tindahan, mula umaga hanggang oras ng hapunan, ngunit wala siyang nabenta, isa man lang panlamig na angora o isang pares ng sapatos kaya -- wala maliban sa dalawampung angora. Kahit iyon lang, ang may katandaang babae sa kaniyang kanan ay naiingit, dahil gayong mas matagal na ito rito, naibenta lamang nito ay pares ng medyas at dalawang panyo. Ang tindahan sa kaliwa ay binabantayan ng isang lalaking dadalawampuin na muntik nang mapaaway sa isang kostumer dahil sa isang jaket na balat. Ang sabi ng kostumer, iyon ay imitasyon; ipinilit ng tindero na tunay iyong balat. Kinusot iyon ng kostumer at iginiit na imitasyon iyon mula sa ibang bansa. Naubos na ang pasensya ng tindero. Alam ni Huiquan na tunay iyong balat, ngunit hindi siya nakihalo sa gulo. Walang dahilan para sumangkot. Nang ang lalaki ay nag-alok sa kanya ng sigarilyo, tumanggi siya. At siya naman ang nagsindi, di niya pinansin ang lalaki. Wala siyang balak na mapalapit kaninuman. Kailangang mag-ingat kapag sangkot ang ibang tao.

Siya ang huli sa hanay ng mga tindahan na nagsara ng araw na iyon. Alas nuwebe na, kalahating oras matapos magsara ang department store. Madilim ang paradahan, halos walang nagawa ang mga ilaw sa kalye; wala nang kostumer sa gabi. Nagsasara na rin ang tindahan sa tapat, na binabantayan ng dalawang lalaki, ngunit kahit gabing-gabi pa, parang ayaw pa nilang tapusin ang araw; may lungkot at panghihinayang sa kanilang tinig.

“Medyas na nylon, pasara na ! Otsenta sentimos ang isang pares … otsenta sentimos isang pares ! Paubos na ang medyas na nylon. Huling tawag ! Medyas na nylon …

Dumaan ang kanilang sasakyan sa gilid ng kalye patungo sa daan, sa direksyon ng tore ng pamilyang Hu. Pumedal ang isang tindero samantalang ang isa ay nakaluhod sa sasakyan at iwinawagayway ang isang pares ng medyas na nylon. Sandali lang ang kanilang lungkot na mabilis na pinalitan ng pambihirang tuwa. Ang kanilang mga tinig – isang mataas, isang mahina – ay iginala ng hangin sa gabi.

Sa sumunod na araw, nakabenta siya ng muffler.

Sa ikatlong araw, wala siyang naitinda.

Sa ikaapat na araw, wala pang kalahating oras pagkabukas niya ng tindahan, nakapagbenta siya ng kasuotang pang-army sa apat na karpintero na kababalik lamang sa Beijing mula sa timog. Pagkagaling sa Estasyon ng Beijing, tumungo sila sa hardware sa tore ng pamilyang Hu, at nang marating nila ang Silangang-tulay, nagkulay talong ang kanilang labi dahil sa lamig. Naligtas ang kanilang mga balat ng kasuotang panlamig ni Huiquan, at ang kanilang pera ay mabilis niyang isinilid sa kaniyang bulsa. Bago siya nakapagtinda, matamlay niyang hinarap ang negosyo, ngunit nagbigay ng inspirasyon ang pagbili ng mga karpintero. Tiyaga ang susi para sa isang buhay na matatag. Kahit sa pinakamalalang panahon, walang ibubunga ang mawalan ng pag-asa. Mas mabuting maghintay kaysa sa umayaw, dahil walang makaaalam kung kalian kakatok ang oportunidad, Hindi naman sa lahat ng pagkakataon ay malas ka, hindi ba ? Nag-iisip si Huiquan.

Mula sa Raya : Pagbasa at Pagpapahalagang Pampanitikan

sa Filipino ni Aurelio S. Agcaoli,2005

Gramatika :

Pagpapalawak ng Pangungusap

Ang panaguri at paksa ay panlahat na bahagi ng pangungusap. Ang bawat isa sa dalawang panlahat na mga bahaging ito na maaaring buuin pa ng maliliit na bahagi. Napalalawak ang pangungusap sa mga maliliit na bahaging ito.

Ang mga pampalawak ng pangungusap ay (1) paningit, (2) panuring (pang-uri at pang-abay), at (3) pamuno at mga kaganapan.

Naririto ang ilang pangungusap na nagpapakita ng pagpapalawak sa pamamagitan ng pang-uri.

Batayang pangungusap: Si Huiquan ay bilanggo.

1. Pagpapalawak sa pamamagitan ng karaniwang pang-uri:

Si Huiquan na ulila ay bilanggo.

2. Pagpapalawak sa pamamagitan ng pariralang panuring:

a. Si Huiquan na ulila ay dating bilanggo.

b. Si Huiquan na ulila sa mga magulang ay dating bilanggo.

c. Si Huiquan na ulila sa mga magulang ay dating bilanggo

sa Tsina.

d. Si Huiquan na ulila sa mga magulang na mahilig magbasa ng aklat ay dating bilanggo sa Tsina.

1. Pagpapalawak sa pamamagitan ng ibang bahagi ng panalita na gumaganap ng tungkulin ng pang-uri.

a. Pangngalang ginagamit sa panuring:

Si Huiquan na tindero ay dating bilanggo.

b. Panghalip na ginagamit sa panuring:

Si Huiquan na tinderong iyon, ay dating bilanggo.

c. Pandiwang ginamit na panuring:

Si Huiquan na tinderong iyon na sumisigaw ay dating

bilanggo.

2. Bigyang-halimbawa naman natin ang mga pampalawa

na pang-abay.

a. Batayang pangungusap: Umalis si Maciong.

b. Pagpapalawak sa pamamagitan ng pang-abay

na pamanahon: Umalis agad si Maciong.

c. Pagpapalawak sa pamamagitan ng pang-abay na pamaraan:

Patalilis na umalis agad si Maciong

- mula sa Makabagong Balarilang Filipino

ni Alfonso O. Santiago at Norma G. Tiangco, 2003

Repleksiyon : Ang panitikang ating binigyan pansin ay isang kwento kung saan binibigyang pansin ang paglalarawan.Dito inilalarawan ang tauhan at mga pangyayari sa kanya pati na ang mismong lugar na ginagalawan ng tauhan. Sa paglalarawan gumagamit ng pagpapalawak ng pangungusap. Sa kaalaman sa wastong paggamit nito mas madaling gumawa ng kwento at ang mga mambabasa ay mas mauunawaan ang kwento dahil sa paglalarawang ito.